ในหนังสือเจาะหาความจริงเรื่องศาสนาประจำชาติ เล่มนี้เป็นการแสดงความเห็นเกี่ยวกับการเรียกร้องให้บรรจุพระพุทธศาสนาประจำชาติของพระเดชพระคุณพระพรหมคุณาภรณ์(ป.อ.ปยุตโต)ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องในเรื่องศาสนาประจำชาติแก่พุทธศาสนิกชน
คำว่า "ศาสนาประจำชาติ" ในความหมายของคนไทยชาวบ้านหรือชาวพุทธมองแค่เป็นความยอมรับสนับสนุนและสัมพันธ์กันเชิงสั่งสอนแนะนำอุปภัมถ์ อย่างที่เรารู้สึกกันในเมืองไทย จนจำติดใจกันมาสืบว่า พระสงฆ์เป็นผู้สละบ้านเรือนไม่เข้ายุ่งเกี่ยวกับกิจการบ้านเมือง พูดสั้นๆว่า โยมโอยทาน พระอวยธรรม แนะนำให้หลักทั้งในการครองบ้านและในการครองเมือง ด้านหนึ่งเอื้อต่อกันด้วยการอุปภัมถ์และคำสอนแต่พร้อมนั้นอีกด้านก็ไม่ก้าวก่ายแทรกแซงของกันและกัน
- เจาะหาความจริง เรื่องศาสนาประจำชาติ
- คิดให้ชัด ถ้าจะบัญญัติให้พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาประจำชาติ
- สังคมไทยไฉนตกต่ำถึงเพียงนี้
- จะเอาฝรั่งมาใช้ก็เจาะจับเอาของจริงมาไม่ได้
- ดูของเขาก็ไม่เอาให้ชัดด้านเราก็ห่างเหินเมินจนพร่ามัว
- พูดเรื่องเดียวกันแต่เถียงกันคนละเรื่อง
- รู้เขาแค่เห็นเงามัวๆรู้เราก็ไม่เห็นเนื้อตัวผีฝรั่งจึงมาหลอกคนไทยได้อย่างน่ากลัว
- รู้ความจริงไว้ เพื่อแก้ปัญหามิใช่เพื่อมาเคืองแค้นกันศาสนาประจำชาติแบบฝรั่ง - ไทยมีความหมายตรงกัน
- เจอความจริงแม้ขื่นใจ ยังรักได้ นั่นคือใจเมตตาแท้ รู้ให้แท้จึงแก้ปัญหาคือเมตตาคู่ปัญญาที่ต้องการ
- พุทธศาสนาประจำชาติ จะเอาไม่เอา อย่าเถียงแบบนักเดา ดูความหมายให้ชัดแล้วจึงตัดสินใจ ให้สมเป็นคนที่พัฒนา
...ฯลฯ...