การพัฒนาของโลกทุกวันนี้อยู่ภายใต้กระบวนทัศน์ของแนวคิดเศรษฐศาสตร์แบบเสรีนิยมหรือทุนนิยม ที่มุ่งบริหารจัดการให้ใช้ "ทรัพยากรที่มีจำนวนจำกัด เพื่อตอบสนองความต้องการที่ขยายตัวได้อย่างไม่มีขีดจำกัดของมนุษย์" อันเปรียบเสมือนกับการ "ใช้ขาเพียงข้างเดียวของกรรไกรในการตัดกระดาษ" ซึ่งยากจะแก้ปัญหาได้อย่างมีประสิทธิผล
"ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง" ก็คือหลักคิดในการเปลี่ยนระบวนทัศน์ ให้หันมาแก้ปัญหามนุษย์ ด้วยการ "ลดความต้องการส่วนที่เกินความพอเพียง ควบคู่กับการหาวิธีเพิ่มสมรรถนะในการสร้างสรรค์สิ่งตอบสนองความต้องการ" เพื่อให้ใช้ทรัพยากรที่มีจำนวนจำกัดอย่าง "มีประสิทธิผล มีประโยชน์ และทำให้มีความสุขที่ยั่งยืน" อันเปรียบเหมือนกับการใช้ขาทั้งสองข้างของกรรไกรเพื่อร่วมกันตัดกระดาษ ซึ่งจะแก้ปัญหาได้อย่างมีประสิทธิผลยิ่งกว่า หนังสือเล่มนี้ อธิบายหลักการสำคัญของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อให้ผู้เกี่ยวข้องนำไปใช้ประโยชน์ในการออกแบบหลักสูตรเรียนรู้และทดลองทำหลักสูตรนำร่อง "สร้างสุขภาวะบนหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง" ในชุมชนท้องถิ่นต่าง ๆ เพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน
บทที่ 1 ความหมายของเศรษฐกิจพอเพียง
บทที่ 2 เศรษฐกิจพอเพียงกับพุทธปรัชญา
บทที่ 3 ความกลัวกับความต้องการของมนุษย์
บทที่ 4 พุทธศาสนาที่เป็นวิทยาศาสตร์
บทที่ 5 หลักเศรษฐศาสตร์ของเศรษฐกิจพอเพียง
บทที่ 6 แบบจำลองของเศรษฐกิจพอเพียง
บทที่ 7 เป้าหมายการพัฒนาประเทศ
บทที่ 8 สร้างสุขภาวะบนหลักเศรษฐกิจพอเพียง
บทที่ 9 เศรษฐศาสตร์การเมืองของเศรษฐกิจพอเพียง
บทที่ 10 แก้ความขัดแย้งแตกแยกในบ้านเมือง